Mar 19, 2010 – Peace Arch News

By Alex Browne

You sit on the marble steps staring as the pigeons fly at you like in sacred formation as if someone orders them to pattern like a crescent moon or a fresh oval bread loaf and you toss a few crumbs hoping that they stop and come like new hopes or as omen for fortune your father said birds landing on your shoulder taking food from your hand foretells long life and happiness

Rendition, the latest collection of poetry by Manolis Aligizakis, joins other tomes by this prolific Greek-Canadian poet and novelist (in 2009 alone, he published two collections: Impulses and Nuances). It’s obviously an advantage to be the owner of your own publishing house – Libros Libertad, which turns out a stunningly regular series of releases by authors both local and more far afield, is the South Surrey-based brainchild of Aligizakis. But he has no reason to apologize for the quality of his work. Manolis’ strongly imagistic, and sometimes deceptively simple, style is based on deep and profound musings on the human condition, amid a symbolic context of nature. Rendition is a provocative collection for lovers of poetry that joins Manolis’ other work in providing both quiet pleasures and unexpected epiphanies.

Rendition, poetry by Manolis

“yet something lurks in the diaphaneity of glass”—-from “Mirror”
Glass is not necessarily clear, just as a mirror doesn’t always reflect reality. In Rendition, the poet Manolis reveals layers of meaning that appear as elusive as a shadow on a broken shard of glass. Quotes from Federico Garcia Lorca and T.S. Eliot preface the segments of the book, and there is a sense of warning given throughout to the reader to focus on the present instead of being immersed in the past or in rehearsal for the future. As always, the language is picturesque, and Manolis describes inner thoughts and outer dialogue in a way that shows the battle between the two, especially in “Tolling Bell”, where grief is disturbed by the necessity of trivial funeral preparations.

Biblical allusions abound in this collection: most memorably in “Unexplainable,”

Two sparrows
endearing forms

Hop to mess of potato chips
you threw…


The endless is not more
secret than the finite

It takes two sparrows
and a potato chip

His words recall the verses in Matthew 10 where Jesus mentions two sparrows of small value, and then relays that ‘you are worth more than many sparrows’. Just as the seemingly worthless potato chips sustain the birds, the poet reminds the reader of nourishment for the soul.

In “Elegy II”, the poem relives the last moments of a soldier’s life, as his memories flash before his eyes. He remembers old loves, an old song, and even senses the grief of his mother. The enjambment is placed in a way that tumbles the reader forward to the inevitable moment of death.

Two poems were especially fascinating in how they portray one event : in “Climb” the narrator is admiring a ladybug that has landed on his palm:

My eyes fix on her glamour
grand presence in minute scale

He seems a nice enough guy, yet in “Fourth Paradox”, it is figure of death, a “repugnant soulless killer”, that looks upon the ladybug he is holding:

He senses ladybug laughing…


He stares at the game of the red
black ladybug whose brilliance
just laughs in serenity …

Just who is who?  What has changed?  This disparity makes the reader wonder exactly who is in control…does death realize it’s powerlessness over nature?

This collection is one that requires some meditation to best enjoy.  The glimpses of human nature throughout combine to create a pensive mood, one that enables you to consider such phrases as found in “Chrysalis“:  “What in the image of absence is revealed?”
www.theblacksheepdances.com

ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ — ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ είναι το πιο μεγαλόπνοο και βαθυστόχαστο έργο του Οδυσσέα Ελύτη. Θεωρείται δύσκολο ποίημα για τον περίπλοκο τρόπο ανάπτυξής του, για το θέμα με το οποίο ασχολείται και για τη βαθύτητα των νοημάτων του. Παρ’ όλα αυτά όμως το έργο αυτό αποδυκνύει τη μαεστρία του ποιητή που το συνέλαβε και το παρουσίασε στον αναγνώστη τη διάρκεια μιας εποχής που η ελληνική ποίηση πάλευε ανάμεσα στις καθιερωμένες φόρμες και στα νέα στοιχεία που επιρρέαζαν τον σύγχρονο ποιητή των δεκαετιών του `30 και του `40. Κι ιδιαίτερα τα στοιχεία υπερρεαλισμού που είναι εμφανεί στο συγκεκριμένο τούτο έργο του Ελύτη, στοιχεία που έχουν σαν αποτέλεσμα να κάνουν δύσκολη τη σύλληψη του πνεύματος του ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ.

Το ποίημα αναπτύσεται σε τρία τμήματα, τη ΓΕΝΕΣΗ, ΤΑ ΠΑΘΗ, και ΤΟ ΔΟΧΑΣΤΙΚΟ. Η ΓΕΝΕΣΗ και το ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ είναι περιορισμένα σε έκταση ενώ ΤΑ ΠΑΘΗ είναι το πολύ εκτεταμένο τμήμα του ποιήματος. Η ΓΕΝΕΣΗ αποτελείται από επτά ύμνους που κλείνουν με τη φράση, αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας, ενώ το ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ αποτελείται από ομάδες τετραστίχων που παρουσιάζουν το ελληνικό τοπίο στο έμπειρο  μάτι του ποιητή. ΤΑ ΠΑΘΗ είναι το εκτεταμένο τμήμα του ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ κι αποτελείται από ένα συνδυασμό  ύμνων, ωδών και αναγνωσμάτων που ταξιδεύουν τον αναγνώστη από τα Ομηρικά χρόνια

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου

στο Οικόπεδο με τις Τσουκνίδες στην  Κοκκινιά κατά τη διάκρεια της Γερμανικής Κατοχής.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

Η ΓΕΝΕΣΗ ξεκινά με το πιο βασικό στοιχείο του χώρου-τόπου, το φως,

Στην αρχή το φως. Και η ώρα η πρώτη

που καθορίζει τη διαφάνεια του χώρου, ενός χώρου αρχετυπικού, εδεμικού, που όλα τα στοιχεία του είναι στην παρθενική τους μορφή, και παρ’ όλο που ο χώρος καθορίζεται κι αποκτά ιθαγένεια και γίνεται ο ελληνικός χώρος που μόλις σχηματίστηκε, είναι ατην πρώτη του μορφή προτού να εισχωρήσει στην εικόνα ο ιστορικός χρόνος, ο ανθρώπινος χρόνος που συνεπάγεται το ιστορικό στοιχείο. Σ’ αυτό το χώρο δημιουργείται κι ο παρατηρητής-ποιητής

Ήταν ο ήλιος με τον άξονά του μέσα μου

πολυάχτιδος όλος που καλούσε

κι ο χώρος δημιουργείται

και στη  μέση της έσπειρε κόσμους μικρούς κατ’ εικόνα και

ομοίωσή μου

κι αυτό τον κόσμο μέλλεται να αποδεχτεί ο ποιητής στην παρθενική, διάφανη μορφή του. Όλα υπάρχουν σε μια ευδαιμονική κατάσταση μέχρι τη στιγμή που

η φωνή του γκιώνη

κάποιου που είχε σκοτωθεί

το αίμα γυρίζοντας πάνω στον κόσμο

το τοπίο αμαυρώνεται απ’ το φονικό και παρουσιάζεται το αίμα, μάρτυρας της κηλίδωσης του αρχετυτικού χώρου και χρόνου που στο εξής θα βιώσει το κακό. Η φωνή ‘κάποιου που είχε σκοτωθεί’ θα επιφέρει μια ανεπανάληπτη αλλαγή στη συνείδηση του ποιητή, γιατί αυτός που

είχε αποκρυπτογραφίσει το άσπιλο

θα νιώσει μέσα του το κηλίδωμα του άσπιλου και την εισχώρηση των άλλων στην εικόνα του κόσμου, των άλλων, την εισχώρηση της ιστορίας στον κόσμο που πρέπει να βιώσει ο ποιητής αν του είναι δυνατόν να φτάσει ξανά στο σημείο που η μορφή του είναι

η μορφή σου αν θέλεις ανεξάληπτη να `ναι

και να μείνει αυτή…

να ζήσει μια κατάσταση μαρτυρίου και αδικίας που ο ποιητής αναγνωρίζει όπως αναγνωρίζει επίσης και το χρέος του, σαν δημιουργός να καθάρει τον χώρο απ’ το κηλίδωμα και να τον ξανακάνει αγνό κι εδεμικό. Απ’ το σημείο αυτό αρχίζουν ΤΑ ΠΑΘΗ με πρώτο ύμνο που ο ποιητής καθορίζει την προσωπικότητά του τα όπλα του. Γίνεται

ο εραστής του σκιρτήματος των ζαρκαδιών

κι ο μύστης των φύλλων της ελιάς

ο ηλιοπότης

έτσι διάφανος κι ολόλαμπρος θα διανύσει το στάδιο του πόνου που τον αναμένει κι είναι έτοιμος να σώσει το τοπίο απ’ το κακό και καταλήγει τον πρώτο ύμνο με τη θέση που παίρνει και με τί όπλα θα πολεμήσει

Στα στενά φρουρούς του ζέφυρους θα στήσω

Μοίρα των αθώων είσαι η δική μου Μοίρα

Η καταγωγή του παρουσιάσεται εν συνεχεία στις αμμουδιές του Ομήρου, θεοί μελαχρινοί, θείοι κι εξάδερφοι, θα εμφανιστούν μαζί κι η έγνοια του μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του Ύμνου.

Ακολουθεί το πρώτο ανάγνωσμα που είναι καθηλωμένο στο ιστορικό γεγονός του πολέμου του 1940 κι είναι ρεαλιστικό σε σημείο που δεν επιδέχεται καμμιά επεξήγηση αφού αναφέρεται σε βιωμένα γεγονότα που στέκονται ωμά από μόνα τους δίχως να παράσχουν άλλες προεκτάσεις.

Εδώ αναγνωρίζουμε την πολύχρονη εμπειρία του τόπου που βιώνει ο ποιητής και το άδικο της μοίρας με τον ύμνο που αναφέρεται στον πλούτο και πώς η μοίρα του λαού του στάθηκε άδικη. Εξ ίσου σημαντικό στο σημείο αυτό είναι ο ρόλος της πέτρας στην ποίηση του ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ που σε αντίθεση με την πέτρα του Σεφερικού κόσμου όπου, βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες, εικόνα που αναφέρεται στην ασήκωτη κληρονομιά του σύγχρονου Έλληνα, ενώ εδώ η πέτρα παίρνει την αποκαλυπτική έννοια που μεταφέρει το θετικό μήνυμα του ποιητή προς τον αναγνώστη του.

ΤΗΝ ΟΡΓΗ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ ΝΑ ΦΟΒΑΣΤΕ

ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΡΑΧΩΝ Τ’ ΑΓΆΛΜΑΤΑ

Η έννοια της γυναίκας μπαίνει στο προσκήνιο που επικυρώνει την μοναξιά που ο ποιητής μέλλεται να βιώσει για να εμβαθύνει

Αλλά πρώτα θα δεις την ερημιά και θα της δώσεις το δικο σου νόημα, είπε

Τις μέρες μου άθροισα και δεν σε βρήκα

πουθενά, ποτέ, να μου κρατείς το χέρι

αφού κι η γυναίκα τον έχει εγκαταλείψει κι είναι για να βιώσει την άκρα μοναξιά και για να αφήσει τις αισθήσεις του να λειτουργήσουν και για ώρες να αφουγκρασθεί τους ήχους του τοπίου

κάτω απ’ την κληματαριά

ώρες εκεί ρέμβασα

με μικρά-μικρά τιτιβίσματα

κοασμούς, τρυσμούς, το μακρινό κουκούρισμα

το δίδαγμα του μεσογειακού τόπου που του έχει δοθεί για κληρομνομιά είναι φλεγόμενο από ηλιοφάνεια και λαμπρυρίζει την αποστολή του ποιητή. Αλλά τώρα που έχει επωμισσθεί την ευθύνη να καθάρει τον κόσμο απ’ το φονικό, ο ποιητής διάγει τις πιο μαύρες στιγμές της ύπαρξής του κι είναι για πάντα μόνος, αφού η οποιαδήποτε ευθύνη στη ζωή του ανθρώπου συνεπάγεται εγκαρτέρηση, μοναχικότητα και λειτούργημα που θα ξεπεταχθεί απ’ την ένοια της μοναχικότητας. Κι όχι μόνο μόνος απ’την άποψη της γυναίκας αλλά και των συντωρινών του που στην  αρχή της ποιητικής του εμφάνισης τον είδαν σε γενικές γραμμές σαν παρείσαχτο που καν δεν κατάλαβαν.

Αλλά παρ’ όλα αυτά ο ποιητής θα ξαναφέρει την ισορροπία στον κόσμο με την επέμβασή του στο χρόνο, καθώς θα δαγκώσει τον καιρό με δόντια πέτρινα και τα όπλα του ξανά είναι το φως, το κρύο νερό, η διαφάνεια, το άσπιλο.

Μόνος εδάγκωσα μες τον καιρό με δόντια πέτρινα

Στους ΗΜΙΟΝΗΓΟΥΣ θα μιλήσει για την αδικία και για τη διαφορά ανάμεσα στους διαλεχτούς της μοίρας που κοιμούνται στα μεταξωτά τους σεντόνια και στα μαλακά κρεβάτια που τα στρώνουν μα δεν τα ορίζουν, και στους άλλους που είναι ταγμένοι για τη ρέγγα και το χαλβά, κι εδώ θα πει για την πίκρα του άδικου και για τις εξορίες, μοίρα του ελληνισμού απ’ τις εκατό χρονών φωνές, κι ο ποιητής σ’ αντίθεση με την αρνητική αυτή εικόνα του αναγνώσματος ορθώνεται να διαλαλήσει πόσο δύσκολο είναι νάρθει η άνοιξη όταν υπάρχει μονο ένα χελιδόνι

Ένα το χελιδόνι κι η Άνοιξη ακριβή

Για να γυρίσει ο Ήλιος θέλει  δουλειά πολλή

Στο επόμενο άσμα ο ποιητής λαμβάνει τη μορφή του μυθολογικού ήρωα που πραγματώνει την κλασσική μυθική πράξη: Το πέρασμα απ’ το σκοτάδι στο φως, την αρχετυπική αυτή πράξη σωτηρίας που το φως κλείνεται σε συμβολικά κλειστούς χώρους, μήτρα-τάφος, αλλά δεν χάνεται στο βάθος τους αλλά αντίθετα φωτίζει την Άβυσσο

Πάρθηκεν από Μάγους το σώμα του Μαγιού

το `χουνε θάψει σ’ ένα μνήμα του πέλαγου

σ’ ένα βαθύ πηγάδι το `χουνε κλειστό

μύρισε το σκοτάδι κι όλη η Άβυσσο

Έτσι ο κάτω κόσμος φωτίζεται απ’το φως του επάνω κι ο επάνω κόσμος δέχτηκε το φως του κάτω κι έτσι οι δύο κόσμοι γίνονται ένα. Κι έτσι αλλάζει ο χώρος του ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ και η φυσική του μορφή γίνεται ένα με τη μεταφυσική, (Ηράκλειτος: Άνω και κάτω οδός μία).

Στη συνέχεια ο ποιητής θα μιλήσει και για τους ξένους και την επίδραση που από πάντα είχαν κι έχουν στον ελλαδικό χώρο

Έφτασαν ντυμένοι ‘φίλοι’

αμέτρητες φορές οι εχθροί μου

και τα δώρα τους άλλα δεν ήτανε

παρά μόνο σίδερο και φωτιά

αλλά τα στοιχεία του Ελυτικού κόσμου, το φως, το χώμα, η μέλισσα, ο ζέφυρος δεν έδεσαν με τους ξένους και τότε παρουσιάζεται η έννοια της προδοσίας στο ανάγνωσμα ΤΟ ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΜΕ ΤΙΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΕΣ όπου εκείνος με το ‘Σβυσμένο Πρόσωπο’ σήκωνε το δάχτυλο κι οι ώρες ανατρίχιαζαν στο μεγάλο ρολόϊ των αγγέλων. Κι απ’ το σημείο αυτό μέχρι και το ΠΡΟΦΗΤΙΚΟΝ που ο ποιητής θα παρουσιάσει το καινούργιο κόσμο έχει να βιώσει τις πιο σκοτεινές στιγμές του συμπεριλμβανομένης στο πέμπτο ανάγνωσμα, στην ΑΥΛΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΑΤΩΝ, της τραγωδίας του εμφυλίου πολέμου όταν

και βαδίζαμε καταπάνου στον έναν ο άλλος, μη γνωρίζοντας ο ένας τον άλλο. Και σημάδευε κατά πατέρα ο γιος και κατ’ αδερφού μικρού ο μεγάλος…Μήνες τριάντα τρεις και πλέον βάσταξε το κακό

οπότε τελικά ο ποιητής παρουσιάζει το νέο κόσμο στο ΠΡΟΦΗΤΙΚΟ το τελευταίο άνάγνωσμα βασισμένο καθαρά στη γραφή κι ειδικά στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, αλλά εδώ η προφητεία του ποιητή δεν έχει τίποτα να κάνει με τη φωτιά και την τιμωρία της Κόλασης αλλά αντίθετα υπόσχεται

την αλληλουχία των κρυφών νοημάτων

και

βλέπω ψηλά το Ερέχθειο των Πουλιών

και στο νέο αυτό κόσμο

ο στερνός των ανθρώπων θα πει, ν’ αψηλώσουν τα χόρτα, η γυναίκα στο πλάι του σαν αχτίδα να βγεί. Και πάλι θα λατρέψει τη γυναίκα και θα την πλαγιάσει πάνου στα χόρτα καθώς του ετάχθη. Και θα λάβουμε τα όνειρα εκδίκηση και θα σπείρουνε γενεές στους αιώνες των αιώνων!

Αμέσως μετά το ΠΡΟΦΗΤΙΚΟΝ ο ποιητής πορεύεται σε νέα γη όπου τον ακολουθούν αιθέρια πλάσματα

Σε χώρα μακρινή και αναμάρτητη τώρα πορεύομαι

τώρα μ’ ακολουθούν ανάλαφρα πλάσματα

με τους ιριδισμούς του πόλου στα μαλλιά

Τώρα ο ποιητής αναγνωρίζει όλα τα σύμβολα του κακού που έχουν μεταμορφωθεί σε θετικά σύμβολα

Τρίαινα με δελφίνι το σημάδι του Σταυρού

πύλη λευκή το ανόσιο συρματόπλεγμα

κι είναι αυτό η μύθος που καταλύει το θάνατο και δικαιώνει το χώρο-τόπο που είχε προσβληθεί απ’ το κακό κι ο ασβέστης είναι το υλικό που χρησιμοποιεί ο ποιητής για να ξαναλευκάνει το τοπίο

Στον ασβέστη τώρα τους αληθινούς μου Νόμους

κλείνω κι εμπιστεύομαι

κι είναι η κατάσταση της ψυχής του που θα καταγράψει και δημιουργεί έτσι όλες τις λευκές επιφάνειες της ύλης κι είναι ο ίδιος που θα καταλάβει το νόημα του συμβόλου αυτού. Και θα χαράξει στην πέτρα το νέο νόμο

Χτυπά η καμπάνα του μεσημεριού

κι αργά στις πέτρες τις πυρές χαράζονται τα γράμματα:

ΝΥΝ και ΑΙΕΝ και ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ

Αιέν αιέν και νυν και νυν τα πουλιά κελαηδούν.

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το τίμημα.

Ακολουθεί το ΔΟΞΑΣΤΙΚΟΝ  που ο χώρος-τόπος ξαναγίνεται εδεμικός, κι είναι ο ελληνικός χώρος, τα νησιά, τα λουλούδια, τα κορίτσια, τα βουνά, τα δέντρα κι ανάμεσά τους το νόημα του άσπιλου που συνέλαβε ο ποιητής. Η υψηλώτερη στιγμή του ποιήματος είναι όταν η ένοια του φονικού λαμβάνει υπερβατικό νόημα αφού φτάνει στο σημείο να διδάξει

Αξιον εστί το χέρι που επιστρέφει

από φόνο φριχτό και τώρα ξέρει

ποιος αλήθεια ο κόσμος που υπερέχει

Το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ είναι το ποίημα όπου τρία στοιχεία, ο χώρος, ο χρόνος, και η συνείδηση του ποιητή ξεκινούν για μια περιπέτεια στη διάρκεια της οποίας τα τρία αυτά στοιχεία διενεργούν, εξελίσσονται και αλληλοεπηρρεάζονται με τρόπο αδιάσπαστο. Ο χώρος-τόπος από εδεμικός κηλιδώνεται απ’ το φονικό, γίνεται ελλαδικός, βιώνει το κακό κατά τη διάρκεια των ΠΑΘΩΝ και καταλήγει μετά την κάθαρση στον εδεμικό ελλαδικό χώρο-τόπο. Με τον ίδιο τρόπο ο χρόνος από αρχετυπικός, πέραν του ανθρώπου, κηλιδώνεται απ’ το φονικό και γίνεται ιστορικός χρόνος που συνεπάγεται πάντα ένα τέλος αλλά μετά την κάθαρσή του ξαναγίνεται ο αρχετυπικός χρόνος που διέπεται το ελληνικό τοπίο. Και η συνείδηση του ποιητή που από αγνή τη στιγμή της ΓΕΝΕΣΗΣ της κηλιδώνεται απ’ το φονικό και την ενοχή της φυλής, την ευθύνη του άλλου, και μετά την κάθαρσή της ξαναγίνεται η παρθενική συνείδηση, κάτασπρη σαν καλοκαίρι, που είχε πει στη ΓΕΝΕΣΗ. Η κάθαρση του τόπου, του χρόνου και της συνείδησης του ποιητή επέρχονται

με την αποδοχή του τόπου που είναι ταυτόχρονα, αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας. Η κάθαρση του στοιχείου του χρόνου επικρατεί με την συνειδητοποίηση ότι το αιέν και το νυν είναι ένα και η κάθαρση της συνείδησης του ποιητή επέρχεται όταν συνειδητοποιεί ότι ο θάνατος είναι ένα αναπόσπαστο μέρος της ζωής και μάλιστα όταν αναγνωρίζει ότι,

Τώρα το χέρι του Θανάτου

αυτό χαρίζει τη ζωή

και ύπνος δεν υπάρχει.

Triptych is a new collection of poems by the Greek poet Manolis. Some of the poems refer to states of being, such as “Blushing”, “Thirsty” and “Readiness”. Most fascinating to me is how he captures a sense of motion just before it begins to take place, almost an anticipation of a gesture. You can sense the imminent action in “Suit:”

“Strutting a dark brown suit and a creamy pale tie, nicely knotted with a soft beige butterfly unfurling her wings, laughter into arms of intense sunlight where he stands at the bus stop waiting with those of us without suits but geared up to arrive at work he grips the briefcase with valuable documents his glare cutting through the spines of those crossing looks with him, you could say he knows how to keep his cool in the prison yard since he was sprung only a month ago”

The words tell a simple story and yet underlying it all is a tension formed by the words intense, glare, cutting, grips and crossing. It’s subtle and unexpected, and you are left to imagine what violence may occur. You feel this sense of expectation in many of the poems, and it keeps them from feeling dry or overwrought.

The words of Kahlil Gibran also surface in places, where Manolis uses them as a framework for sections of the book. Many of the poems trace phases of relationships, especially love that is shattered by death. Manolis alludes to death frequently, as a constant uninvited guest that manages to linger. In “Teardrop”, the impression is of a grieving woman glancing at flowers, and ends with:

“…a single teardrop laughs as you’re suppose to do the rest of your life Look, doesn’t resemble my smile? I am in this teardrop…”

In “Affirmation”, he talks about disappointment:

“…everything you thought you wanted so badly all you assume you are pursuing so decisively –ends up as a dull apparition or yellow phantasm-like the sunken feeling mornings after heavy drinking maturity nails you like a brick between the eyes…”

Throughout the references to violence and death, however, he adds scenes of light and playfulness. In “Soiled”, an injured man watches near a pond:

“…two birds, arguing about taxes, one sparrow kvetching, one sparrow sobbing, for the right foot, for the left foot, for beauty of understanding…”

The collection as a whole reflects a sense of truth, represented in the balance of everyday insignificances and occasional milestones, all mixed up in the changing weather and seasons and phases of our lives. In this truth, sometimes little things matter more than we’d expect, and greater things pass us silently.

www.theblacksheepdances.com

Review by Amy Henry

Opera Bufa is the latest collection of poetry from the Greek poet Manolis. A departure from his more serious poetry of the past, this collection toys with the ideas of Albert Camus and his concept of absurdism.  The result is at times comic, poignant, and often striking in the truth revealed in illusions.

“In Camus’ works…his emphasis had been on the presentation of the absurd as a crisis for the self’s yearning for lucidity and meaning in a world that is opaque and unresponsive.”  And yet he further explains that “the sensibility of the absurd is not born out of any dark, morbid sense of nihilism, but is the result of a certain love and longing for life” (Thoyakkat 3).

Camus contrasted, with his Myth of Sisyphus, how poorly the purposed, meaningful life fits in a world of chance and unpredictable outcomes.  Essentially, how can one find meaning if no meaning is to be had-do they continue to persevere or give up?  Camus acknowledged that some find purpose with a belief in a higher-power God figure, while others live for the moment, intending to enjoy the here-and-now rather than live for a distant and possibly nonexistent future.

In a different avenue of entertainment, in the 18^th century, the ‘theatre of the absurd’ found its way into popular culture, when operas were designed to appeal to the common, working man and to the topics particular to such.  These “Opera Buffas” were a place for an ordinary man to laugh at the inconsistencies of his existence and featured a comic take on life’s painful travails.

Pablo Neruda followed along this style with his “La United Fruit Co.” poem, which examined the good and evil forces in the same comedic fashion while tackling the serious subject of the US and the ‘Banana Republics’ of Latin America (Fernandez 109).

Manolis takes this idea further in his Opera Bufa, which is decidedly more humorous, and creates altering poems of Hour and Canto in a 24 hour day that tweaks the concept of absurdism.  He contrasts two types of individual:  one that seeks to improve their lot in life, and the other that responds to complexities with a “who cares” attitude.  In each Hour, an ironic personage dismisses the attempts at meaning with an aggrieved “who cares,” while by contrast, in each altering Canto, the other reaction, to virtually the same experience, is to diligently respond “we can do better.”  Both sides expose their own sort of absurdism in relationship to how they view the world.

To illustrate:  in the Fourth Hour, God appears and intervenes:

“He elects

To throw punches at

Old philosophically-hardened

Death who laughs His guts

Out  sending up a pair of

Devils disguised with velvet

Veils to reduce the game

To a parody of errors while

Despicable people persist at

Loving and sharing things

Like nothing happened       

An absurdity of seriousness”

While in Fourth Canto, the viewpoint is different; devils and veils appear yet again, but this time

“turn ever-prosperous

Fears to maverick months without

Songs eluding to the graveness of this

Absurdity and soil negates its

Passive resolve to non-involvement

With opera music and spirited

Fervor of lovemaking shredding even

The stiffest veil of darkness…”

Their ascent to earth, despite their cynicism and mocking of the pathetic humans and their rites of love, leaves these veiled devils touched with jealousy of the human condition, no matter how absurd it may have seemed to them.   Similarly, in the Fifth Hour and Fifth Canto, the dichotomy of “great with minor” and “light and dark” still inspires its observers to yearn “we can do better” despite the Fifth Hour’s inability to resolve the awe of colors and light and could only respond with “who cares”.

Using his poems, Manolis dissects the problem of evil that Camus so articulately defined, even quoting portions of Camus’ theories.  To Camus, the problem was the two disparate options:  “…either we are not free,  and God…is responsible for evil.  Or we are free and responsible but God is not all-powerful.”  The two opinions plague both the angelic and demonic forces who jostle for the more relevant position.  Manolis seems intent on showing how frustrated the human creature is to discern his place and his purpose when even supernatural powers are confused.

In the Twenty-First Hour, Death appears again as a dubious savior when physical disease has worn down the human:

“nothing remains but need

For a colder heart and

Death to re-emerge as savior at

A moment of need with His foul

Breath and missing teeth  although

He filters the hopeless gap

Between ordinary and absurd

Choice and picks who

To take  who to leave behind for

The next round of emotional

Excitement…”

But a far more peaceful picture of imminent death appears in Twenty-First Canto:

“My voice softly caressing your earlobes

And your new path searches for another

Day declaring that scattered

Songs and lullabies

Bring up your memory   until all that

Was past is present….”

All these contrasts, along with the unexpected juxtapositions of ordinary themes make this collection one that is difficult to both predict and put behind.  The concepts succeed in seriously challenging attitudes while comically illustrating the often illogical beliefs that we cling to.

Works Cited:

Fernandez, Carlos. “Opera Buffa and the Debunking of US Hegemony in Neruda’s “La United Fruit Co.” Romance Notes. U of North Carolina: 2009.  Vol 49, Issue 2. Literary Reference Center. Web. Jan 21 2010.

Thoyakkat, Sreedharan. “The World is What Was Given, The World is What We Make.”  IUP Journal of English Studies.  Sept 2009. Vol. 4, Issue 3/4. Literary Reference Center. Web. Jan 15 2010.

Επίγνωση είναι ο τίτλος του πρώτου ποιήματος της συλλογής αυτής. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Ο ποιητής πολύ συνειδητά προτάσσει αυτό το ποίημα με αυτό τον τίτλο στην συλλογή του. Επίγνωση όμως για ποιο πράγμα; Για το ότι η ποιητική συλλογή αυτή υπόκειται στους φυσικούς νόμους της φθοράς, ότι τα φύλλα της θα κιτρινίσουν και μοιραία κάποια στιγμή θα πέσουν αφήνοντας πίσω γυμνό να χάσκει το κενό που υποβόσκει πίσω από κάθε ποιητική συλλογή, πίσω από οποιοδήποτε έργο δημιουργίας;

Επίγνωση για το ότι όπως λέει ο στίχος του ποιήματος «για πάντα τίποτε δεν μένει»;

Αφιερωμένη στους γονείς του η συλλογή. Που έζησαν τα γηρατειά τους στο χωριό. Και το δεύτερο ποίημα έχει τίτλο όχι βέβαια συμπτωματικά, «Ζευγάρι Γερόντων». Κρασί, ελιές, φέτα, σαλάτα κάτω από μία κληματαριά, μονόλογος μοναξιάς, επίλογος ζωής. Αγωνία για τον γιό που ζει στα ξένα αλλά και καρτερία και διαστολή της καθημερινότητας και των απλών στιγμών ευτυχίας, ξέχασες να κόψεις την σαλάτα.

Ποιο είναι το αλφαβητάρι του ποιητή; Κυρίαρχη θέση έχει το Τ της τρυφερότητας. Αν δεν ανοίγει κάποιος τον εαυτό του στην αγάπη δεν έχει λόγο ύπαρξης. Η βραδυφλεγής ανατρεπτική δύναμη που κάνει ένα σπίρτο να μετατρέπεται σε φιτίλι ή ένα νυχτολούλουδο σε καλειδοσκόπιο του σύμπαντος είναι η κινητήρια δύναμη σ’ αυτό το βιβλίο. Ο έρωτας και ταυτόχρονα όμως ο θάνατος που καιροφυλακτεί. Ο αδυσώπητος νόμος που διέπει την ζωή των θνητών.

Δακρύζω λέει ο ποιητής στο ποίημά του Νυχτολούλουδο που γοργά η νύχτα πέρασε.

Η φιλοσοφία του αιώνιου γίγνεσθαι του Ηράκλειτου. Η κίνηση που εκφράζεται με την συνεχή ροή του ποταμού που ολοένα ανανεώνεται. Αυτός είναι ο κορμός του δέντρου των Φυλλοροών του Μανώλη Αλυγιζάκη.

Για τον ποιητή ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμος, ένα τριαντάφυλλο, μία συστάδα με πεύκα ένα ηλιόλουστο απόγευμα, η ήβη μίας γυναίκας, ένα κοπάδι από σπουργίτια, ένα σεντόνι τυλιγμένο σε αγαπημένο σώμα, οι καθημερινές μικρές τελετουργίες, το βούρτσισμα των μαλλιών, το πλύσιμο του προσώπου των αγαπημένων μας αποτελούν ένα ιερό μυστήριο στο οποίο μυείται με προθυμία και ταπεινότητα.

Φοβάται όμως μήπως η έννοια του μυστηρίου καταπατηθεί από τους ιερόσυλους, από τους ανθρώπους που με τσιμέντο κονιορτοποιούν το συναίσθημα και την ευαισθησία, από τις ιερόδουλες και τους νταβατζήδες που καπηλεύονται την ιδεολογία και ανάλγητοι ισοπεδώνουν τα πάντα.

Για τον ποιητή όλα χάνονται, κυλούν μέσα από τα δάχτυλά του, γίνονται άμμος, ρευστή ύλη που διαλύεται, όλα εκτός από ένα χαμόγελο, ένα μικρό τώρα που αχνίζει, που δεν διαιρείται, δεν αναλύεται, είναι η στιγμή που κοχλάζει.

Η μοίρα είναι προδιαγραμμένη, κλείνουμε ραντεβού με το θάνατο κάθε στιγμή, προδίδουμε τον εαυτό μας και τον άλλο, γεμάτοι πλεονεξία ποθούμε πράγματα που ανήκουν σε άλλο, κινούμαστε ανάμεσα σε άμπωτη και παλίρροια, σε ρεύματα που μας πηγαίνουν μπροστά και πίσω, παλεύουμε κάθε στιγμή την αίσθηση της ματαιότητας και του κενού.

«δεν μπορεί» λέει ο ποιητής στο ποίημά του Ρεύματα.

Πρέπει λοιπόν να υπάρχει κι άλλη μια φορά.

Σίγουρα πρέπει

να υπάρχει.

Οπωσδήποτε πρέπει.

Βαθιά φιλοσοφική και υπαρξιακή αυτή η συλλογή του Μανώλη Αλυγιζάκη, το θαύμα που περνάει και χάνεται, η σιωπηλή αποδοχή και η προσπάθεια κατανόησης, θολή κωπηλασία με μία βάρκα μέσα στην ομίχλη.

Ο ποιητής καλοπιάνει τον θάνατο, προφέρει το όνομά του, προσπαθεί να τον ξορκίσει, ουσιαστικά όμως αποδέχεται πια πολύ συνειδητά τον όρο του συμβολαίου της ζωής που στην ρήτρα του υπάρχει η λέξη θάνατος.

Στα ποιήματα Πυργίσκος, Ήρωες και Ανατολή ο ποιητής σαρκάζει για την εξουσία που στέλνει νέα παιδιά να πολεμήσουν ως πρόβατα επί σφαγή, για τους στρατηγούς, τους επίσκοπους, τις σημαίες και την καπηλεία του πολέμου.

Στα τέσσερα τελευταία ποιήματα της συλλογής ( Φακός, Λαχτάρα, Κλαδιά και Επιμονή) προς το τέλος του ποιήματος εμφανίζεται ο στίχος και λες με μία παύλα δίπλα του ή κι είπες με μία παύλα δίπλα του, διαβάζω τους στίχους που ακολουθούν λοιπόν μετά την παύλα και στα τέσσερα αυτά ποιήματα.

Φιλόσοφος θα γίνω την επόμενη φορά/του κόσμου τα προβλήματα να λύσω.

Τι καλά να κολυμπούσαμε στο κρύφιο περιγιάλι μας.

Πιλότος θα γίνω στην επόμενη ζωή/για να πετώ ψηλά στα σύννεφα

Και ο τελευταίοι στίχοι του τελευταίου ποιήματος της συλλογής

Ξανά θα δοκιμάσω τη φωνή

του τριζονιού να μετατρέψω

σε ανατρίχιασμα

και νομίζω ότι δεν μπορεί να υπάρξει καλύτερο τέλος από αυτό.

~Χλόη Κουτσουμπέλη, ΕΝΕΚΕΝ, Νο 33 Θεσσαλονίκη, Φθινόπωρο-Χειμώνας 2014